Wierzba biała łac. Salix Alba; ang. White Willow; franc. Saule Blanc; niem. Silberweide; ros. Iwa bielaja

W Polsce surowiec leczniczy najczęściej pozyskuje się z wierzby białej i purpurowej.

Surowiec

Kora z młodych gałązek, młode gałązki z liśćmi lub z pąkami, kwiatostany (kotki). Do celów leczniczych oprócz wierzby białej możesz stosować surowiec pochodzący z wierzby kruchej (Salix fragilis), wierzby wiciowej (Salix viminalis), wierzby purpurowej ( Salix purpurea), wierzby pięcioprętkowej (Salix pentandra), wierzby szarej (Salix cinerea), wierzby rokity (Salix repens), wierzby uszatej (Salix pentandra) , wierzby iwy (Salix caprea)

Smak  i zapach

Kora:  zapach balsamiczny, smak na początku ściągająco słodki, przechodzący w gorzki

Działanie

Dzięki zawartości glikozydów salicylowych, które w organizmie utleniają  się do kwasu salicylowego, zwanego kiedyś potocznie kwasem wierzbowym, wyciągi wodne i alkoholowe z kory i liści wierzby  działają przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie, przeciwbólowo i antyseptycznie. Odwary z kory wierzby były powszechnie stosowane w wielu schorzeniach, w których obecnie zażywany jest syntetyczny kwas acetylosalicylowy. Co ciekawe, chociaż dawka salicylanów w odwarach z kory jest niewielka w porównaniu z zawartością np.  kwasu acetylosalicylowego w tabletce aspiryny czy polopiryny, to aktywność tych związków jest duża, dzięki współdziałaniu salicylanów, flawonoidów i garbników zawartych w roślinie. Odwar co prawda działa wolniej niż lek syntetyczny, ale jest bezpieczniejszy. Działania uboczne, które występują przy długotrwałym stosowaniu aspiryny, nie występują po stosowaniu wyciągów z kory wierzby. Dodatkowo wyciągi z kory w odróżnieniu od jej syntetycznych odpowiedników nie rozrzedzają krwi i nie podrażniają żołądka. Zawierają składniki ochronne i lecznicze dla śluzówki żołądka i jelit, a ponadto  pobudzają rozwój naturalnej flory bakteryjnej.  To, że organizm lepiej toleruje wyciągi z kory wierzby, zależy prawdopodobnie od mniejszej ilości salicylanów oraz od obecności naturalnych związków buforujących salicylany. Flawonoidy zwiększają wydalanie moczu, natomiast garbniki działają przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, zapierająco i przeciwbiegunkowo, a ponadto zmniejszają przepuszczalność ścian naczyń włosowatych przewodu pokarmowego i zapobiegają mikrokrwawieniom. Wyciągi z kory wierzby poprawiają krążenie krwi, odtruwają organizm (przyspieszają wydalanie toksycznych i zbędnych metabolitów, w tym kwasu moczowego), działają przeciwreumatycznie i przeciwartretycznie. W skuteczności, jeżeli chodzi o leczenie reumatyzmu, przyjmowane w zalecanych dawkach przetwory z kory wierzby odpowiadają małym dawkom preparatów przeciwreumatycznych, niezawierających steroidów ( Noculak-Palczewska). Podobne działanie, lecz łagodniejsze mają kwiaty wierzbowe (kotki, bazie). Napar na wodzie lub mleku działa napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, przeciwkaszlowo, przeciwzapalnie i łagodnie uspokaja.

Zastosowanie

Odwar z kory wierzby oraz wyciągi alkoholowe możesz stosować zamiast aspiryny jako niedrażniący żołądka lek salicylowy w przeziębieniu, grypie i innych zakaźnych chorobach, przy których występuje gorączka. Roślinnych surowców salicylowych jak kora wierzby, wiązówka błotna możesz także  używać pomocniczo jako środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w leczeniu przewlekłych chorób reumatycznych, nerwobólach, bólach kostnych i stawowych. Dla większej skuteczności lepiej jeżeli połączysz kilka ziół o podobnym działaniu. Wierzba występuje w wielu gotowych mieszankach przeciwreumatycznych. Odwar jest skutecznym lekiem na uporczywe biegunki, a wypity wieczorem uspokoi i ułatwi zaśnięcie.   Zewnętrznie, przestudzony możesz stosować do  okładów na oczy  przy stanach zapalnych spojówek, oraz okładów na skórę przy chorobach bakteryjnych  i wirusowych. Możesz robić płukanki włosów w odwarze z kory wierzby  jeżeli masz problem z łupieżem.  Przy chorobach kobiecych ulgę przyniosą  30 minutowe nasiadówki (Różański).

Kora wierzby a aspiryna

Liczne badania farmakologiczne potwierdziły, że składniki zawarte w wierzbie wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwreumatyczne, przeciwgorączkowe, ściągające, przeciwbólowe i przeciwbakteryjne. Wierzba jest skuteczna i bezpieczniejsza dla organizmu. Nie ma działań ubocznych, które często występują przy dłuższym stosowaniu syntetycznych salicylanów i wiążą się na przykład z krzepliwością krwi. Aspirynę często podaje się w leczeniu prewencyjnym chorób zakrzepowo-miażdżycowych i podczas długiego stosowania mogą wystąpić krwawienia z nosa lub z żołądka w chorobie wrzodowej. W przypadku długotrwałego stosowania wyciągów z kory wierzby takie skutki nie występują, ponieważ nie działają  one przeciwzakrzepowo. Dlatego korą wierzby nie można zastąpić aspiryny w profilaktyce zatorów zakrzepowych krwi. Roślinne surowce salicylowe (kora wierzby, kwiaty wiązówki i inne) mają nieco inny profil terapeutyczny niż syntetyczne pochodne salicylowe (w tym aspiryna). Roślinnych środków salicylowych możesz używać przede wszystkim w leczeniu przewlekłych chorób reumatycznych u dorosłych, jako środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, z niewielkim działaniem przeciwgorączkowym (Lamer-Zarawska i Współ).

Bezpieczeństwo stosowania

Przetwory z wierzby, stosowane w zalecanych dawkach są bezpieczne. W trakcie leczenia nie odnotowano dotąd żadnych krwotoków żołądkowo-jelitowych (Noculak-Palczewska). Przykładowo odwar 5% możesz  przyjmować 4-6 razy dziennie w dawce 100 ml bez ryzyka przedawkowania (Różański). Duże dawki przetworów z kory wierzby lub ich długotrwałe stosowanie może powodować zaparcia. Aby tego uniknąć W. Poprzęcki radzi, aby przy długotrwałym (kuracyjnym) stosowaniu dodać  1 cz. kory kruszyny na 10 cz. kory wierzby. Przetwory z wierzby, ze względu na występującą w nich salicynę, mogą nasilać działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. aspiryny. Ponieważ roślina zawiera związki salicylowe, zachowaj ostrożność, stosując jej przetwory u dzieci poniżej 12 roku życia z powodu rzadko występującej (głównie u niemowląt) , ale poważnej choroby zwanej zespołem Reye’a. Zespół Reye’a zwykle pojawia się po kilku dniach po przebyciu infekcji wirusowej, która leczona była lekami salicylowymi i jest związany z występującym u niektórych dzieci stanem zwiększonej odczynowości organizmu na salicylany. Przetwory z wierzby działają łagodniej niż syntetyczna salicylina więc stosuj u dzieci ostrożnie,  w zalecanych dawkach najlepiej po konsultacji z lekarzem.

Przeciwwskazania

Nie stosuj preparatów z wierzby w przypadku uczulenia lub nadwrażliwości na salicylany, jeżeli chorujesz na astmę oskrzelową lub spastyczny nieżyt oskrzeli.

Ciąża i okres laktacji: oficjalnie nie zaleca się stosowania przetworów z wierzby jednak przez krótki okres, np. w przypadku przeziębienia w zalecanych dawkach są one na pewno bezpieczniejsze niż leki syntetyczne. Najlepiej jeżeli skonsultujesz możliwość stosowania ze swoim lekarzem.

Preparaty i dawkowanie

Aby wzmocnić działanie roślinnego leku pij wodne wyciągi z kory wierzby oraz z innych ziół zawierających salicylany (wiązówka, topola) na ciepło.  Temperatura powinna wynosić co najmniej 50 st.C. Dzięki temu efekt działania będzie mocniejszy ponieważ składniki czynne szybciej wchłoną się z krwi do jelit.

Leczniczy odwar wg H. Różańskiego 3 łyżki  rozdrobnionej kory lub gałązek zalej  400 ml wody; gotuj  powoli przez 15 minut, uzupełniając brakującą ilość wody; przecedź. Pij 3-6 x dz. po 100 ml; niemowlęta 1-2 łyżeczki płynu 4-6 x dz.; dzieci do 7 r ż. 20-30 ml, od 8 do 10 r ż. 50 ml, od 11 do 14 r ż. 70-100 ml, 3-6 x dz.

Leczniczy odwar wg A. Ożarowskiego 1 i 1/2 łyżki rozdrobnionej kory wierzbowej zalej 2 szkl gorącej wody i gotuj pod przykryciem na wolnym ogniu ok. 5-7 min. Odstaw na 15 min., przecedź. Pij 1/3 – 1,2 szkl.  3-4 x dz. 30-60 min po posiłkach jako środek przeciwzapalny, przeciwgorączkowy i przeciwreumatyczny oraz pomocniczo w migrenie  i  łuszczycy.

Leczniczy napar wg H. Różańskiego 3 łyżki rozdrobnionych liści wierzby zalej 2 szkl. wrzącej wody; odstaw na 30 minut; przecedź. Pij 4-6 razy dz. po 150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg 7 ml, 5-6 kg 11 ml, 7-8 kg 15-20 ml płynu 3-6 razy dz.; dzieci ważące 10-15 kg  25 ml, 20-25 kg  45 ml, 30-35 kg  50-70 ml, 40-45 kg  100-120 ml  płynu, 3-6 razy dz.

Napar z bazi dla dzieci wg. H Różańskiego przygotuj napar z 1 łyżki świeżych lub suchych bazi na 1 szkl. wody lub mleka; możesz osłodzić miodem.  Herbatę z bazi możesz podawać  nawet niemowlętom (1 łyżka herbatki 3 razy dziennie) przy przeziębieniu, gorączce i grypie.

Nalewka wierzbowa wg H. Różańskiego: pół szkl. rozdrobnionej kory, gałązek lub liści zalej 300-400 ml wódki 40%; odstaw na 14 dni; przefiltruj. Zażywaj 3-4 razy dz. po 1 łyżce nalewki rozpuszczonej w 50 ml wody. Nalewka działa podobnie jak wyciągi wodne.

Intrakt  ze świeżego surowca wg H. Różańskiego zalej 1 cz zmielonych pędów wierzby lub topoli 3 cz gorącego alkoholu 30-40%; odstaw na 14 dni; przefiltruj. Gotowy intrakt zażywaj 2-3 x dz. po 5-10 ml lub 1 x dz. po 15 ml. W gorączce i kaszlu 4 x dz po 5 ml w 100 ml herbaty malinowej lub lipowej z miodem. Intrakt działa podobnie jak wyciągi wodne.

Na czkawkę dr Rożański zaleca wypicie od razu 200 ml odwaru z gałązek lub kory wierzby, a na kaca odwar z kory wierzby oraz filiżankę kawy

Dobre połączenia

Aby wzmocnić działanie herbaty z wierzby, połącz ją z sokiem z malin lub suszonym malinami, owocami dzikiej róży lub z witaminą C. Dr Różański poleca również łączenie wierzby (kory, pędów, bazi) z lipą, wiązówką, pączkami sosny, owocem maliny, tymiankiem, hyzopem i cząbrem.

Wypicie 150 ml mocnej kawy (z 2 czubatych łyżeczek) po zażyciu 15 ml nalewki wierzbowej lub 200 ml odwaru z kory to spotęgujesz działanie przeciwbólowe kwasu salicylowego, jaki powstaje z salicyny zawartej w tych przetworach. 150 ml dobrze zaparzonej kawy zawiera około 150 mg kofeiny. Dlatego właśnie kofeina wchodzi w skład (obok głównego środka przeciwbólowego) wielu mieszanek przeciwbólowych (H. Różański)

Przy nadmiernej potliwości stóp możesz zastosować kąpiel w odwarze z  kory wierzby i liści szałwii.

Mieszanka napotna wg J. Muszyńskiego zmieszaj w równych częściach rozdrobnioną korę wierzby, owoce maliny i ziele tymianku; przygotuj napar z 1 łyżki na 1 szkl. gorącej wody; pij po ½ szkl gorącego płynu co 2 h.

Kąpiel przy nadmiernym poceniu wg A. Ożarowkiego zmieszaj 100 g liści szałwii, 50 g kory wierzby i 25 g kwiatów rumianku, zalej mieszankę 3-4 l gorącej wody i ogrzewaj pod przykryciem do wrzenia; odstaw na 15 min. i odcedź płyn do wanny wypełnionej do 1/3 wodą o temp. ok. 37 st. C. Czas kapieli 15-20 min. Po kąpieli owiń mokre ciało ręcznikiem kąpielowym i odpoczywaj ok. 30 min. Stosuj w nadmiernej potliwości, świądzie, pokrzywce oraz innych dolegliwościach skórnych.

Historia / lecznictwo ludowe/ wierzenia

Inne nazwy:  wierzba pospolita, wierzba srebrna, wierzbina

Od czasów najdawniejszych  ludzie poszukiwali skutecznego lekarstwa łagodzącego ból i gorączkę. Stosowanie wierzby ma pod tym względem bardzo długą historię. Kamienne tabliczki datowane na okres sumeryjski opisują stosowanie przez ówczesnych medyków liści wierzby w leczeniu chorób reumatycznych. Papirus Ebersa (ok. 1500 r. p.n.e.) potwierdza, że starożytni Egipcjanie byli świadomi przeciwgorączkowego działania liści i stosowali je w leczeniu stanów zapalnych. Według papirusu: kiedy rana jest w stanie zapalnym, występuje koncentracja ciepła, obrzeża tej rany są zaczerwienione, a ten człowiek w konsekwencji gorący… musisz przygotować substancje chłodzące, aby wydobyć ciepło … liście wierzby. W starożytnej Grecji,  chorzy na artretyzm zanurzali bolące stawy w glinianych naczyniach zawierających korę wierzby lub liście namoczone w oliwie z oliwek. Grecki lekarz Hipokrates, niemal na pewno będąc pod wpływem egipskiej myśli medycznej, zalecał stosowanie wyciągów z kory wierzby dla złagodzenia bólu porodowego i obniżenia gorączki. Rdzenni Amerykanie w całej Ameryce Północnej używali kory lub liści do łagodzenia bólu, stanów zapalnych i gorączki. Stosowano ją pod różnymi postaciami, robiono okłady, pito leczniczy napar, żuto liście oraz nacierano ciało. Kora w amerykańskiej medycynie ludowej była stosowana jako środek rozrzedzający krew (tego działania nie potwierdzają współczesne badania) i podobnie jak liście leczący gorączkę. Przez stulecia stosowano wiele naturalnych terapii, jednak nie były one systematycznie badane. Pierwsze „badania kliniczne” kory wierzby przedstawił angielski duchowny, wielebny Edward Stone z Chipping Norton w Oxfordshire. Wysłał w 1763 roku list do Royal Society, w którym poinformował, że znalazł lokalnie dostępny substytut  popularnego w tamtym okresie lekarstwa na febrę, importowanej z Peru i bardzo drogiej kory chinowej. W swoich badaniach kierował się tak zwaną doktryną sygnatur, nauką rozwiniętą przez Paracelsusa, która między innymi wskazywała, że tam gdzie jest choroba, tam też znajduje się lekarstwo. Zgodnie z tą teorią remedium na febrę należało szukać w pobliżu zbiorników niezdatnej do picia wody, która miała powodować chorobę. Stone pisał w swoim liście: Jakieś sześć lat temu przypadkowo skosztowałem kory wierzby i zdziwiła mnie jej niezwykła gorycz, co od razu wzbudziło podejrzenie, że ma ona właściwości kory peruwiańskiej. Ponieważ drzewo to występuje na wilgotnej lub mokrej glebie, na której obfituje głównie próchnica, ogólna maksyma, że wiele chorób naturalnych niesie ze sobą swoje lekarstwa lub, że lekarstwa leżą niedaleko ich przyczyn, była tak bardzo trafna w tym konkretnym przypadku, że nie mogłem się powstrzymać od jej zastosowania ... W  ciągu sześciu lat z powodzeniem wyleczył 50 osób z gorączką malaryczną, dając im do spożycia wysuszoną i sproszkowaną korę w ilościach 20-60 g co 4 godziny. Dane Stone´a o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym kory wierzby potwierdzono w kolejnych doświadczeniach, dzięki którym uznano, że surowiec może być odpowiednikiem kory chinowej. Na całej Słowiańszczyźnie specjalne własności lecznicze przypisywano wierzbinie, a szczególne, tej która była poświęcona. Na polskiej wsi wszechstronne zastosowanie miały gałązki wierzbowe tworzące palmę wielkanocną. W Niedzielę Palmową był zwyczaj uderzania poświęconą gałązką krewnych, tzw. „palmowanie” lub przyjaciół, składano przy tym życzenia zdrowia. Miało to  przenieść na człowieka siły odżywającej na wiosnę przyrody, dać mu energię, zdrowie, zapewnić pomyślność, uchronić od zła i nieszczęścia. Wywar z kory wierzbowej stosowano na ból w piersiach i reumatyzm. Połykanie wierzbowych kotek miało chronić przed bólem gardła. Wierzbę wykorzystywano szczególnie często, aby pozbyć się febry (zimnicy). W tradycyjnym lecznictwie ludowym wierzono, że świeże gałązki ustawione przy łóżku chorego obniżą gorączkę. Pito odwary z kory, napary z liści, a także  używano różnych magicznych zaklęć, które miały sprawić, że choroba opuści człowieka, a  przejdzie na starą wierzbę. Dzieciom przygotowywano napar z kotek na mleku. W kulturze wierzba  traktowana była dwojako. Z jednej strony była symbolem odradzającego się na wiosnę życia, kojarzona ze zdrowiem, obfitością i płodnością. Natomiast stare wierzby, często wypróchniałe i pokryte licznymi dziuplami, uważane były z mieszkanie diabła i  kojarzone z mocami nieczystymi. Wierzenia te  odzwierciedlają liczne polskie przysłowia: Zakochał się jak diabeł w suchej wierzbie, Choć stara rokita, zakochał się Mikita, Śmieje się jak diabeł w suchej wierzbie, Chichocze jak diabeł w rokicinie, Siedzi jak diabeł w rokicinie, Siedzi jak diabeł w spróchniałej wierzbie, Kręci jak diabeł spróchniałą wierzbą.

Współczesne badania naukowe

Przeprowadzone przez naukowców niemieckich, badania farmakologiczne i kliniczne standaryzowanych ekstraktów z kory wierzby wawrzynowej (Salix daphnoides), podgatunek Cordaph i wierzby purpurowej Salix purpurea, zawartość salicyny 15,2-15,3% oraz ekstrakt z kory gatunku S. daphnoides x purpurea – zawartość salicyny 17,6% z dawką dzienną salicyny 240 mg (w dwóch dawkach podzielonych 120 mg co 3 h) potwierdzają wobec placebo jego działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Autorzy wskazują, na wykorzystanie m.in. ekstraktu suchego w formie tabletek (dawka dzienna salicyny 240 mg) w leczeniu przewlekłego bólu lędźwiowo-krzyżowego oraz dolegliwości bólowych w przebiegu osteoartrozy. (Krauze-Baranowska, Szumowicz)

Badacze  wykazali również w podwójnie ślepych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych, na grupie losowo wybranych 78 pacjentów z osteoartrozą kolana i biodra, efekt analgetyczny ekstraktu kory wierzby. W dwutygodniowym cyklu badawczym obserwowano zmniejszenie stopnia odczuwania bólu o około 14% w porównaniu do placebo 2%. Diklofenak – podstawowy niesteroidowy lek przeciwzapalny, podawany przez 2 tygodnie w dawce trzy razy 50 mg dziennie, powoduje zmniejszenie odczuwania bólu o około 23%. Autorzy stwierdzają, że na stosunkowo niski, w porównaniu do diklofenaku, stopień działania przeciwbólowego ekstraktu z kory wierzby, miał wpływ zbyt krótki okres doświadczenia (przynajmniej 4 tygodnie zamiast 2). Do oceny stopnia odczuwania bólu zastosowano wizualną skalę analogową VAS oraz na podstawie wywiadu wypełniano kwestionariusz jakościowy życia i określano stopień ograniczenia ruchowego (Krauze-Baranowska, Szumowicz)
Tutaj znajdziesz więcej informacji  http://www.czytelniamedyczna.pl/2542,wierzba-zrodlo-surowcow-leczniczych-o-dzialaniu-przeciwzapalnym-i-przeciwbolowy.html

Występowanie

Spośród około 300 gatunków wierzb występujących na świecie, 28 występuje w Polsce. Wierzba biała występuje na obszarze niemal całej Europy, oraz płn-zach Azji i Afryce. Rośnie głównie nad brzegami rzek i zbiorników wodnych, na podmokłych łąkach, w wilgotnych lasach i przy drogach. W przestrzeni miejskiej, w parkach , przy szkołach często możesz spotkać wierzbę płaczącą, zwaną również wierzbą żałobną, która była sadzona jako drzewo ozdobne, a jest mieszańcem  wierzby babilońskiej i wierzby białej.  Wierzba purpurowa rośnie najczęściej nad potokami i rzekami  Europy i Azji. W naszym kraju występuje pospolicie na całym niżu i w dolnej części strefy górskiej. Wierzby uprawia się również na plantacjach, skąd najczęściej pozyskiwany jest surowiec do celów farmaceutycznych.

Opis rośliny

Rodzina: Wierzbowate (Saliceneae)
 

Wierzba biała jest  wieloletnim drzewem, które może osiągnąć 30 m wysokości. Jej charakterystyczną cechą są bardzo giętkie, zwisające gałązki. Młode pędy sa owłosione, później stają się gładkie w żółte lub oliwkowo brązowe. Liście wąskie, lancetowate z wydłuąonym, ostrym zakończeniem, o długości do 10 cm, pokryte są od spodu jedwabistym włoskami. Jej kwiaty, zebrane w kwiatostany zwane kotkami lub baziami, wyrastają wczesną wiosną, w tym samym czasie rozwijają się liście.  Wierzba purpurowa jest drzewem osiągającym 6 m wysokości, charakteryzującym się bardzo szybkim przyroście masy drzewnej. Dlatego też co kilka lat konieczne jest przycinanie gałęzi, ponieważ inaczej, drzewo łamie się pod ich ciężarem. Stąd też charakterystyczny dla niektórych rejonów Polski widok starych wierzb o maczugowatym kształcie. Młode gałązki są giętkie i wyróżniają się czerwonym zabarwieniem o purpurowym odcieniu, później stają się oliwkowo szare. Liście lancetowate, zaostrzone, matowe od spodu sinawe, nieowłosione. W górnej części drobno piłkowane. Charakterystyczny dla wierzby purpurowej jest brak na gałązkach przylistków.

Uprawa

Uprawa i rozmnażanie wierzby jest bardzo proste. Wystarczy, że z rocznych pędów dorosłego drzewa przytniesz odcinki o długości 20-25 cm i grubości 0,7 – 2,5 cm. To będą twoje sadzonki, tak zwane sztobry. Świeże sadzonki wkładasz po prostu do gleby i podlewasz. Możesz je również zanurzyć na kilka dni  przed sadzeniem w pojemniku z wodą do 2/3 wysokości. Najlepsza pora na sadzenie to jesień lub wczesna wiosna.

Zbiór i suszenie

Liście są najbardziej wartościowe w czerwcu i lipcu. Susz w zacienionym, przewiewnym miejscu. Bazie zbieraj w czasie kwitnienia, susz w warunkach naturalnych, również w słońcu. Gałązki, najlepiej jednoroczne młode pędy, ścinaj wiosną (możesz zbierać razem z listkami i baziami). Aby pozyskać korę, najpierw zetnij młode gałązki o średnicy około 2 cm, najlepiej wiosną, kiedy „ruszą soki”. Następnie potnij je na kawałki, na których zrób podłużne nacięcia. Podważ nożem i zdejmij korę. Nigdy nie zdejmuj kory bezpośrednio z drzewa. Gałązki i korę susz  w warunkach naturalnych, możesz w słońcu ewentualnie w piekarniku w temp. do 40 st. C przy uchylonych drzwiczkach. Prawidłowo wysuszony surowiec łatwo się łamie i ma swoisty zapach.  Przechowuj w szczelnych pojemnikach lub słoikach, w chłodnym, ciemnym miejscu.

Substancje odżywcze

Kora wierzby zawiera wapń, żelazo, magnez, mangan, fosfor, potas, selen, cynk. Witaminy B1, B2, B3 i witaminę C.

Substancje fitochemiczne

Wszystkie surowce zawierają glikozydy fenolowe (głównie salicynę), garbniki - do 10%, olejek eteryczny (najwięcej w liściach i gałązkach), sole, kwasy i flawonoidy. W korowinie i w gałązkach wierzb znajduje się około 7-10% salicyny. Z innych glikozydów fenolowych-salicylowych zawartych w surowcach wierzbowych  występuje: populina, salirepozyd, cynamylosalicyna i acetylosalicylina (Różański).

Ciekawe publikacje o wierzbie

Obszerny opis leczniczego zastosowania wierzby dr. Henryka Różańskiego , na blogu Rozanski.li  https://rozanski.li/438/wierzba-salix-w-praktycznej-fitoterapii/

Ciekawe informacje i przepisy na przetwory Małgorzaty Kaczmarczyk na blogu ZiolowaWyspa.pl https://ziolowawyspa.pl/naturalna-aspiryna/

Przepis na mleko baziowe Klaudyny Hebdy na blogu KlaudynaHebda.pl https://klaudynahebda.pl/herbata-mleko-baziowe/

Czy za pomocą wierzby można barwić tkaniny – dowiesz się od Aleksandry Bystry na blogu DzikieBarwy.com https://dzikiebarwy.com/banalne-eksperymenty-i-ich-niebanalne-efekty/

Krótka  publikacja Elżbiety Dudek-Młynarskiej z dawnymi przepisami na stronie Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, http://www.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl/2020/05/19/wlasciwosci-lecznicze-wierzby/ 

Z  artykułu profesora Johna N. Wooda poznasz historię stosowania kory chinowca w leczeniu malarii, dlaczego w Anglii nie chciano stosować oficjalnie tego medykamentu i szukano zastępnika, kto jako pierwszy zwrócił uwagę na korę wierzby i dlaczego, oraz  jak powstała aspiryna. Strona National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine (język angielski) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4360122/ 

 Źródła

1.  M. Nowiński (1983), dzieje upraw i roślin leczniczych, Wyd. PWRiL, Warszawa
2. L.M. Krześnak (1986), Apteczka ziolowa, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa
3. E. Lamer-Zarawska i Współ., Fitoterapia i leki roślinne, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszwa
4. A. Noculak-Palczewska ( 2007), Fitoterapia. Racjonalne porady i zalecenia. Wyd. MedPharm Polska, Wrocław
5. B. Kuźnicka, M. Dziak (1970), Zioła lecznicze. Zbiór i stosowanie. Wyd. PZWL, Warszawa
6. P. A. Balch, Prescription for nutritional healing. A-to-Z guide to supplements,
7. J. Muszyńki (1958), Roślinne leki ludowe, Wyd. LSW, Warszawa
8. A. Ożarowski, W. Jaroniewski (1987), Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie,  Wyd. IWZZ, Warszawa
9. A. Ożarowski i Współautorzy, (1976), Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy., Wyd. PZWL. Warszawa
10. S. Kohlmünzer (2016), Farmakognozja, Wyd. PZWL, Warszawa
    A. Ożarowski i Współ. (1976), ziołolecznictwo, Poradnik dla lekarzy, Wyd. PZWL, Warszawa
11. B. Kołodziej, Uprawa ziół. Poradnik dla plantatorów. Wyd. Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa
12. H. Różański (2008), Wierzba-Salix, w praktycznej fitoterapii https://rozanski.li/438/wierzba-salix-w-praktycznej-fitoterapii/  
13. H. Różański (2012), Wierzba-Salix, gramzdrowia.pl, http://www.gramzdrowia.pl/dr-henryk-rozanski/fitoterapia-ziololecznictwo-ziola-drzewa-krzewy/wierzba-salix.html
14. B. Waliszewska, H. Dukiewicz (2021), Wykorzystanie wierzby w farmacji, Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych, 1(18), 57–66 https://ezeszyty.wne.tu.koszalin.pl/index.php/zeszyty/article/view/180
15. M. Krauze-Baranowska, E. Szumowicz (2004), Wierzba – źródło surowców leczniczych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, Wyd.  Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2004, s. 77-86, czytelnia medyczna.pl http://www.czytelniamedyczna.pl/2542,wierzba-zrodlo-surowcow-leczniczych-o-dzialaniu-przeciwzapalnym-i-przeciwbolowy.html
16. Made up In Britain (2017), Edward Stone (1753), Salycylic acid, British Inventions Discoveries Creations and Innovations, madeupinbritain.uk, https://madeupinbritain.uk/Salicylic_acid
17. P.A. Mackowiak (2000), Brief History of Antipyretic Therapy, Clinical Infectious Diseases, Volume 31, Issue Supplement_5, October 2000, Pages S154–S156,Wyd. Infectious Diseases Society of America, https://academic.oup.com/cid/article/31/Supplement_5/S154/332580?login=true