Mięta pieprzowa; łac. Mentha x piperita; ang. Peppermint; franc. Menthe poivrée; niem. Pfefferminze; ros. Miata pierecznaja

 Wśród licznych gatunków mięty najbardziej popularna jest mięta pieprzowa z uwagi na jej dobroczynne działanie na przewód pokarmowy, a także właściwości odświeżające i przeciwbakteryjne.  Z mięty przygotujesz zarówno orzeźwiający napój na upalne dni jak i napotną herbatę na przeziębienie i grypę. Jest wspaniałą przyprawą kulinarną oraz rośliną leczniczą o wielu zastosowaniach, którą bez najmniejszego problemu możesz uprawiać zarówno w ogrodzie jak w doniczce na parapecie czy balkonie.

Surowiec
Liście, olejek eteryczny

Smak i zapach 

Zapach: silnie aromatyczny, charakterystyczny miętowy, orzeźwiający

Smak: chłodzący, orzeźwiający. Gatunki mięt, które w olejku zawierają mentol charakteryzują się ostrzejszym aromatem. Gatunki mięt, które w olejku nie zawierają mentolu mają zapach łagodniejszy, trochę korzenny.

Działanie

 Układy: oddechowy, trawienny, nerwowy, krążenia

 Działanie: żołądkowe, wiatropędne, żółciopędne, dezynfekujące, rozkurczowe,   przeciwbólowe, uspokajające

 Liście mięty pieprzowej w postaci naparu lub nalewki łagodzą wiele typowych dolegliwości  pokarmowych. Pobudzają wydzielanie soków trawiennych i wzmagają apetyt, znoszą nadmierną fermentację , działają żółciotwórczo, żółciopędnie, rozkurczowo,  przywracają prawidłowe ruchy perystaltyczne jelit, a także działają przeciwwymiotnie. Napar oraz zapach świeżej mięty  odświeża, ożywia i energetyzuje, dlatego dobrym pomysłem jest ustawienie doniczki z pachnącą miętą na biurku przy którym pracujesz. Zapach poprawi twój nastrój, a świeże gałązki możesz na bieżąco dodawać np. do szklanki zimnej wody w upalne dni. Od dawna zarówno w tradycyjnej medycynie chińskiej jak i europejskim zielarstwie mięta stosowana jest w celu zbicia gorączki towarzyszącej grypie. Warto podczas przeziębienia pić napary z jej listków ponieważ dodatkowo działa  odkażająco , wykrztuśnie i przeciwzapalnie .  Takie samo lecz mocniejsze działanie ma olejek eteryczny z mięty pieprzowej, którego główną substancją leczniczą jest mentol. Jeżeli zastosujesz olejek wewnętrznie pobudzi on czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, a przez to ułatwi trawienie. Zadziała również rozkurczowo, zapobiegając wzdęciom. Po podaniu doustnym zadziała bakteriobójczo na bakterie w przewodzie pokarmowym i drogach żółciowych. Zastosowany zewnętrznie zadziała przeciwbólowo i przeciwświądowo, a dzięki zawartości mentolu wywoła miejscowe uczucie chłodu. Rozcieńczony w oleju nośnikowym   i wcierany  w bolące miejsce może  złagodzić dolegliwości reumatyczne, ból głowy, a nawet silny nerwoból. 

Zastosowanie

Napar, nalewka i olejek eteryczny z liści mięty pieprzowej przywrócą apetyt oraz złagodzą problemy trawienne przy których występują nudności, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia oraz biegunka.  Napar jest stosowany przeciw mdłościom. Miętę możesz  stosować również przy przeziębieniu i chorobach układu oddechowego ( napar, inhalacje). Użyta zewnętrznie w postaci płukanek, okładów, przemywań, kąpieli  złagodzi świąd i oparzenia słoneczne (rozcieńczona nalewka, olejek eteryczny lub okłady z  przestudzonego naparu). Swędzące lub piekące miejsca użądleń owadów   (komarów, os, pszczół) możesz posmarować  kropelkami,  nalewką miętową lub zrobić okład ze świeżej rośliny.   Miejsca gdzie występuje ból stawów, mięśni lub nerwoból możesz nacierać rozcieńczonym olejkiem lub alkoholowym wyciągiem z mięty (aby wzmocnić działanie dodaj nalewki z arniki). Okłady miętowe  lub smarowanie rozcieńczonym olejkiem skroni złagodzi bóle migrenowe.

 Zwierzęta / owady

Mięta jest dobrą rośliną miododajną, chętnie odwiedzaną przez pszczoły.  Miód z mięty jest przeźroczysty, bursztynowy, a miętowym zapachu i przyjemnym odświeżającym smaku. Zapach mięty ma odstraszać myszy, szczury, mole i komary.

Bezpieczeństwo stosowania

 Herbata miętowa jest bezpieczna jednak mocniejsze wyciągi mogą stanowić problem dla osób które cierpią na brak kwasu solnego w soku żołądkowym (cierpią na tzw. achlorhydrię, bezkwaśność) (Duke).  Z drugiej strony przy silnej nadkwaśności żołądka mięta może nasilić ten stan (Lamer-Zarawska i Wsp.). U osób nadwrażliwych stosowanie preparatów z mięty może spowodować dolegliwości żołądkowe. Jeżeli zażyjesz olejek miętowy w dawkach większych niż lecznicze może to wywołać u ciebie ból brzucha i wymioty, a nawet  zachwianie równowagi i głęboki sen (Ożarowski, Jaroniewski). Jeżeli jesteś osobą wrażliwą to stosowanie olejku zewnętrznie może powodować stan zapalny, pokrzywkę, świąd, przekrwienie skóry oraz ból głowy. Jeżeli cierpisz na kamicę żółciową olejek miętowy i nalewkę (krople miętowe) stosuj wyłącznie w porozumieniu z lekarzem  (Lamer-Zarawska i Wsp.)

 Ciąża: nie stosuj w I trymestrze (Lamer-Zarawska i Wsp.)

 Laktacja: Napar z mięty stosowany w nadmiarze może hamować laktację (Foret)

 Dzieci:  Małe dzieci nie powinny spożywać przetworów z mięty, nie stosuj również miętowych inhalacji (Duke). U niemowląt i dzieci poniżej 2 roku życia nie stosuj preparatów z olejkiem miętowym na skórę, zwłaszcza w okolicy ust, nosa i klatki piersiowej, ponieważ zawarty w nim mentol  może spowodować niebezpieczny bezdech z równoczesnym zamknięciem głośni.

Przeciwwskazania

Herbata miętowa jest praktycznie nieszkodliwa, jednak inne, mocniejsze przetwory mogą sanowić problem dla niektórych osób. Przetwory z mięty nie powinny być stosowane wewnętrznie przez osoby cierpiące na niedrożność dróg żółciowych, stany zapalne pęcherzyka żółciowego, ciężkie uszkodzenia wątroby (Różański). Mięta pieprzowa może powodować lub nasilać objawy zgagi u osób wrażliwych, dlatego unikaj stosowania jej przetworów wewnętrznie jeżeli masz refluksową chorobę przełyku (Foret). Przetworów z mięty nie powinny również przyjmować osoby chorujące na achlorhydrię (bezkwaśność) (Duke).  Szczególnie u małych dzieci może wystąpić nadwrażliwość na olejek lub mentol (Lamer-Zarawska i Wsp).

 Preparaty i dawkowanie

Napar 1-2 łyżki suchych lub świeżych liści na 1-2 szkl wrzącej wody lub mleka, po 20 min przecedź. Taki napar możesz pić kilka razy dziennie.  Do naparu możesz dodać miodu lub soku malinowego (Różański)

 Nalewka 1 cz. ziela (najlepiej świeże, posiekane ale może być też suche) na 3 cz. alkoholu 70%. Po tygodniu nalewka będzie gotowa. Zażywaj 3-5 ml, 1-3 x dz. (Różański)

 Woda miętowa 50-51 kropli olejku miętowego wymieszaj z 10 ml spirytusu, wlej do 100 ml przegotowanej, ciepłej wody i energicznie zamieszaj. Zażywaj 3-4 x dz. Po 30-40 kropli (Różański)

 Olej miętowy 100 g świeżego ziela posiekaj, skrop spirytusem, zalej 200-300 ml ciepłej oliwy, przecedź po 7 dniach. Zażywaj 1 x dz. na czczo po 1 łyżce jako środek żółciopędny i żółciotwórczy, oczyszczający wątrobę i regulujący wypróżnienia. Możesz również stosować jako przyprawę do sałatek oraz zewnętrznie do nacierania skóry gdy wystąpi pokrzywka. Przechowuj w lodówce (Różański)

 Środek silnie żółciopędny i rozkurczowy wg. dr H. Różańskiego podgrzej wodę Zuber do temp. 50-60 st. C, do 1 szkl. takiej wody wrzuć posiekane ziele świeżej mięty, odstaw na 5 min. pod przykryciem, a następnie wypij całość, bez cedzenia, najlepiej na czczo. Spowoduje to wytworzenie strumienia żółci, który zapobiegnie powstaniu złogów, ponadto oczyścisz wątrobę i drogi żółciowe przy chorobach pasożytniczych.

 Miętowe okłady na ból głowy zalej 1 szkl wrzątku 2 łyżki mięty,  zostaw pod przykryciem przez 10 min. Następnie po odcedzeniu liści, namocz szmatkę w lekko ochłodzonym naparze, wyciśnij z nadmiaru cieczy i przyłóż na czoło lub tył szyi, wygodnie leżąc. Zostaw przez około 20 min lub tyle ile potrzebujesz. Aby okład dłużej był ciepły, możesz położyć na niego dodatkowo termofor.

 Kąpiel miętowa dla osób nerwowo wyczerpanych, wycieńczonych chorobą oraz dla reumatyków : około 100 gr mięty zalej 2 litrami wrzątku i zostaw do zaparzenia przez co najmniej 10 min. Jeżeli zostawisz na dłużej, napar będzie mocniejszy. Odcedzony napar wlej do ciepłej kąpieli (Górnicka)

 Inhalacje z dodatkiem olejku eterycznego mięty możesz stosować w przypadku astmy, zapalenia oskrzeli i zapalenia zatok przynosowych (Górnicka)

Dobre połączenia

• Gorący napar przygotowany z  liści mięty, kwiatu bzu i krwawnika polecany jest w przypadku przeziębienia i grypy.  
• Napar z mięty, szałwi i dziurawca leczy nerwicę żołądka. Popijaj w ciągu dnia do zupełnego wyleczenia (Górnicka)
• Mieszanka ziół przeciw wzdęciom (stara receptura): 10 gr sproszkowanego kminku, kopru włoskiego i anyżu i po 5 gr proszku z liści mięty i z kory cynamonu. Wymieszaj zioła i zamknij w szczelnym opakowaniu. W razie potrzeby 1 łyżeczkę tej mieszanki zaparz przez 10 min w 1 szkl. wrzącej wody. Przecedź i pij łykami póki gorące. 

Historia / lecznictwo ludowe/ wierzenia

Inne nazwy mięty pieprzowej: balsamek, fafermenca, kretowionka, miata, mietka, miętkiew, mięta papawa, miętka czarna

Fragmenty suszonej mięty archeolodzy odnaleźli w grobowcach egipskich. Pochodzą one prawdopodobnie z gatunku Mentha spicata. Rzymski pisarz Pliniusz (I w n.e.) miał twierdzić, że  mięta  pobudza działalność mózgu, a uczniowie rzymskich filozofów nosili na głowach wianki z świeżych gałązek tej rośliny. Z kolei rzymski kucharz Apicius (I w n.e.)  niemal na każdej stronie swej księgi kucharskiej pisał o mięcie zielonej, suszonej lub świeżej.  Rzymianie używali jej  do wyrobu kosmetyków oraz aromatyzowania win i sosów, a po posiłku mieli zwyczaj żucia świeżych liści mięty zmieszanych z miodem. We Włoszech zwana była zielem św. Marii. Posypywano nią podłogi w kościołach, który to zwyczaj został zapożyczony od Żydów. Biblijni faryzeusze uważali miętę, koper i kminek za zioła tak cenne, że pobierali od nich dziesięcinę.  W krajach Afryki Północnej od wieków jest symbolem gościnności, dlatego podróżni witani są przez mieszkańców szklanką miętowej herbaty.   Bawarski ksiądz Kneipp (*1821 †1897) pisał: „ Herbata (miętowa)  używana codziennie rano i wieczór po filiżance, wzmacnia trawienie i świetnie wpływa na stan ogólny, poprawiając w krótkim czasie wygląd i cerę. Tę samą usługę oddaje ziele sproszkowane, zażywane dwa razy dziennie z wodą lub w potrawie. Osłabionym i ozdrowieńcom, po ciężkich chorobach, cierpiącym na bicie serca, nudności i wymioty powinno się często podawać herbatę lub proszek miętowy. Herbata z domieszką wina, używana codziennie przez czas dłuższy po filiżance, usuwa cuchnienie z ust i nosa. Herbata z mięty,  z domieszką octu, działa nader skutecznie przy krwotokach płucnych, gotowana na mleku i pita ciepła, usuwa boleści brzucha. Ziele przywiązane do czoła łagodzi bóle głowy. Każda dobra gospodyni powinna wyznaczyć tej szlachetnej roślinie kącik w ogrodzie obok ruty.” Mięta stanowi niezbędny składnik wielu potraw narodowych: ukraińskich, gruzińskich, ormiańskich i azerbejdżańskich. W Rosji używano jej do wypieku pieczywa i przygotowywania kwasu chlebowego.  W Polsce  była powszechnie używana jako przyprawa do twarogu, mięsa, rosołów i zup, a w połączeniu z twarogiem i ziemniakami jako nadzienie do pierogów dla przyjemnego aromatu. Napar z mięty był często spożywany zamiast herbaty, a miętowe cukierki miały łagodzić zgagę.  W lecznictwie stosowana najczęściej w postaci naparu lub odwaru na ból brzucha, czasem również przy biegunce. Okłady z gorącego ziela stosowano kiedyś na bolący brzuch lub gardło. Czytamy w Słowniku Adama Fischera z początku XX wieku: „Na ból brzucha u dziecka podaje mu się do picia rumianek, a brzuch okłada materacykiem z mięty żabiej skropionej octem lub okowitą; kąpie się  je także w ziołach.” Rozcieńczonym olejkiem miętowym  nacierano czoło i skronie w migrenie.  Mięta długolistna (końska) używana była głównie  w leczeniu zwierząt gospodarskich. Okładano nią konie podczas kolki, a odwar  był podawany do picia krowom kiedy były chore lub po ocieleniu. Latem do świeżego mleka wkładano gałązki mięty co chroniło je przed szybkim skwaśnieniem. Podobnie jak inne zioła mięta służyła do odpędzania złych duchów co robiono przez spalanie jej gałązek. W źródłach często spotyka się informację, że wieśniacy okadzali dymem z ziół zwierzęta żeby uchronić je od czarów. Chodziło tutaj zapewne o ochronę przed różnymi chorobami

 Występowanie

W naszym kraju możemy spotkać kilka dziko rosnących gatunków mięty: mięta polna ( Mentha arvensis), mięta długolistna (Mentha longifolia) nazywana też końską, mięta wodna (Mentha aquatica) oraz rzadko występująca mięta polej (Mentha puleginum). O wiele więcej gatunków jest uprawianych z miętą pieprzową (Mentha piperita) na czele.  Na stanowiskach naturalnych  najbardziej pospolicie występują u nas 2 gatunki: mięta polna , która rośnie na wilgotnych łąkach i polach na terenie całego kraju oraz mięta długolistna (końska), która z kolei występuje nad potokami, nad stawami, w zaroślach, nadbrzeżnych, rowach, w pobliżu źródeł ale też na halach, czasem również w miejscach ruderalnych i na przydrożach.  Mięta wodna występuje w niektórych rejonach nad zbiornikami wodnymi. Stanowiska mięty polej są najrzadsze, występuje głównie w dolinach Wisły i Odry. Pozostałe gatunki są uprawiane w ogrodach przydomowych  lub na dużych plantacjach.

Opis rośliny

 Rodzina: Jasnowate ( Lamiaceae)

Najczęściej uprawiana mięta pieprzowa tworzy podziemne, silnie ukorzenione kłącze z którego wyrastają czterokanciaste, ulistnione łodygi osiągające wysokość do 60 cm. Liście jajowate lub lancetojajowate, ułożone równolegle na  łodydze. Kwiaty zebrane w gęsty niby-kłos w kolorze liliowym.  Kwitnie od czerwca do sierpnia. Odznacza się przyjemnym, orzeźwiającym zapachem, który zawdzięcza olejkom zlokalizowanym w gruczołkach rozmieszczonych gęsto, głównie na dolnej stronie blaszki liściowej, w mniejszej ilości  na górnej oraz z rzadka na łodydze i kwiatostanach. X w nazwie botanicznej oznacza że Mentha x pipierita jest hybrydą, która powstała przez skrzyżowanie mięty zielonej (Mentha spicata) i mięty wodnej ( Mentha aquatica). Mięta pieprzowa jest uprawiana w 2 najbardziej popularnych odmianach: rubescens i pallescens. Forma rubscens należy do typu angielskiej mięty Mitcham i wyróżnia się różowo-fioletowym zabarwieniem łodyg, ogonków liściowych i nerwów na blaszce liściowej.  Natomiast forma pallescens ma barwę czysto zieloną.

Mięta polna ma owłosioną łodygę  rosnącą do ok. 40 cm wysokości, zielone jajowate listki i drobne, rurkowate, fioletowe kwiaty. Owocem jest poczwórna rozłupnia. Kwitnie od lipca do września.

Mięta długolistna (końska) osiąga wysokość  30- 100 cm. Łodyga czterokanciasta szaro lub biało owłosiona. Liście jajowatolancetowate lub lancetowate, bez ogonków, ostro ząbkowate, pod spodem białawo/ szaro owłosione lub kunterowate. Kwiaty niby-kłoski gęste, walcowate; korona  bladoliliowa lub fioletowa; kielich dzwonkowaty. Kwitnie od lipca do września. Owocem jest poczwórna rozłupnia.

Mięta polej posiada łodygę u nasady  pełzającą, wyżej wzniesioną, która osiąga wysokość do 30 cm. Liście eliptyczne lub odwrotnie jajowate, brzegiem drobno piłkowane; kwiaty wyrastające z kątów liści mają postać nibykłosów; korona różowa, owłosiona. Kwitnie od lipca do września.

Uprawa

Mięta jest bardzo łatwa w uprawie, jak raz zasiejesz lub zasadzisz w ogrodzie będzie jej co roku więcej. Wytwarza system rozłogów, które łatwo się ukorzeniają. Z jednej strony ułatwia to rozmnażanie rośliny, z drugiej musisz uważać żeby twoja mięta nie rozrosła się za bardzo ponieważ jest dosyć inwazyjna. Generalnie mięta potrzebuje wilgotnych, słonecznych  i zacisznych stanowisk. Podczas bezśnieżnej ale mroźnej zimy roślina może przemarznąć. Gleba powinna być żyzna, próchnicza, przepuszczalna, wapienna. Jeżeli roślinki będą słabo rosły, łodygi będą rzadkie a liście  jasne,  będzie to oznaczało, że ziemia potrzebuje nawozu. Wtedy zasil roślinę kompostem, popiołem lub obornikiem. Uprawę dowolnej mięty możesz rozpocząć z nasion lub sadzonek. Nasiona zgodnie z opisem na opakowaniu, a sadzonki najlepiej jest sadzić na początku kwietnia lub we wrześniu. Możesz również prowadzić uprawę w doniczkach,  po prostu wsadź na wiosnę kawałek wykopanych z ogrodu rozłogów korzeniowych lub rozpocznij uprawę od zakupionej w sklepie sadzonki. W miarę wzrostu rośliny przesadzaj ją do większej donicy i dosypuj świeżej ziemi. Pamiętaj o regularnym podlewaniu, najlepiej wieczorem gdy rośnie w pełnym słońcu ponieważ mięta jest wrażliwa na niedobór wody. W ciągu roku krzewinki możesz krótko przyciąć 2-3 razy żeby pobudzić wzrost nowych pędów. Jeżeli zauważysz, że liście mięty pokryją się  pomarańczowymi plamkami, będzie to oznaczało, że została zaatakowana przez tzw. rdzę miętową (Puccinia menthae Pers.).  Taka chora roślina nie nadaje się do celów leczniczych. W sprzedaży są dostępne sadzonki wielu różnych odmian mięty więc naprawdę jest w czym wybierać. Przykładowe odmiany:

• mięta korsykańska (Mentha requienii)
• mięta jelenia (Mentha cervina)
• mięta okrągłolistna (Mentha rotundifolia lub Mentha suaveolens)
• mięta zielona (Mentha spicata)
• mięta kędzierzawa (Mentha spicata „Crispa”)
• mięta imbirowa (Mentha x gracilis „Variegata”)
• mięta bananowa (Mentha arvensis „Banana”)
• mięta cytrynowa (Mentha x piperita „Citrata”)
• mięta pieprzowa czarna występująca też pod nazwą mięta Mitcham (Mentha x piperita „Mitcham”)
• mięta pomarańczowa (Mentha suaveolens „Orange”)
• mięta wonna Variegata (Mentha suaveolens „Variegata”)

Zbiór

Najlepszym momentem zbioru jest  okres letni,  przed zakwitnięciem rośliny. Wtedy mięta ma największą zawartość olejków eterycznych. Kolejny zbiór możesz przeprowadzić we wrześniu. Oczywiście pojedyncze gałązki możesz zbierać na bieżąco podczas całego okresu wegetacji, najlepiej rano, zanim słońce będzie za silne, ale po obeschnięciu rosy. W lodówce  świeże liście mięty możesz przechowywać przez 2-3 dni. Zawiń je w wilgotny ręcznik papierowy i włóż do plastikowego woreczka lub pojemnika. Jeżeli chcesz zrobić zapasy suszonych liści, ścięte łodygi powieś w wiązkach w suchym, ciemnym i ciepłym (do 35 st. C) miejscu. Po około 3 tygodniach suszenia oderwij liście i włóż luźno do szczelnych pojemników. Przechowuj w ciemnym, chłodnym miejscu. Liście przechowuj w całości, a rozdrabniaj dopiero przed bezpośrednim użyciem, inaczej szybko stracą swoją wartość.  Miętę możesz również zamrozić.

Korzyści odżywcze

Mięta pieprzowa zawiera wapń, cholinę, żelazo, magnez, mangan, fosfor, potas, selen, cynk, wit. B1, B2, B3 i wit. E

Substancje fitochemiczne

Liść mięty pieprzowej: olejek eteryczny (0,5-1,5%), garbniki (6-12%), goryczki, fenolokwasy, flawonoidy, karoten, kw. kawowy, kw. chlorogenowy, kw. ursolowy, kw. oleanolowy, betanina, arginina, fitosterol, tłuszcze, glukoza, ramnoza.

Olejki eteryczne w mięcie pieprzowej, kłosowej, kędzierzawej, japońskiej i nadwodnej zawierają mentol. Olejki eteryczne w mięcie polnej i długolistnej nie zawierają mentolu.

 

Źródła 

1. S. Breyer, (1921), Zielnik Polski. Miesięcznik ilustrowany, poświęcony ziołom leczniczym, higienie i przyrodolecznictwu, Kraków
2. M. Kujawska, Ł. Łuczaj , J. Sosnowska, P. Klepacki, (2016) Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fischera, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław
3. Z. Podhajska, M. Rivola, (1992), Wielka Encyklopedia Roślin, Wyd. Delta W-Z, Warszawa
4. Duke, J. (2000), The Green Pharmacy Herbal Handbook. Emmaus, PA: Rodale Press.
5. A. Ożarowski, W. Jaroniewski, (1987) Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, IWZZ, Warszawa
6. J. Górnicka (1992), Apteka natury, Agencja Wydawnicza „COMES”, Warszawa
7. E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, (2007), Fitoterapia i leki roślinne, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa
8. Rosalee de la Foret ( 2016), Alchemia ziół i przypraw. Uzdrawiaj tym, co masz w kuchni. Wyd. Vital, Białystok
9. H. Różański (2009), Mięta – Mentha w medycynie i kosmetyce, www.rozanski.li, https://rozanski.li/1078/mieta-mentha-w-medycynie-i-kosmetyce
10. H. Różański (2012), Mięta - Mentha (Labiatae), www.gramzdrowia.pl,   http://www.gramzdrowia.pl/dr-henryk-rozanski/fitoterapia-ziololecznictwo-ziola-drzewa-krzewy/mieta-mentha-labiatae.html